MIZO CHHUNGKUA

25/04/2010 00:36

- Samuel C.Zaithankhuma

Mizo chhungkaw kalhmang leh awm dante tlem sawi kan tum dawn a. Hmasang atanga tanin a theih chin chinah tunlai hun thlenga huamtir kan tum dawn a ni.

Hmanlai atangin Mizo hnam chu Pa ber hi chhungkaw hotu leh an thlah kal zel pawh pa hnam hming chhawm zel(Patriachal system) an lo ni a. Fapa upa berin a pa ro khawm thin hnam peng thenkhat awm bawk mah se, a tlangpuiin fapa naupang berin pa ro a khawm thin.

Chhungkuaah chuan nu leh pa an awm phawt a, a tlangpuiin fa hi panga/paruk an nei. Pa farnu emaw mi dang tu emaw pawh an awm ve thin. Hmanlai chuan chhungkuaa nuih dar darte hi a awm ngai lova, nupa phei chu tawngkam tha leh nui chungin an inbe ngai lo, khuavangin a thik a; pakhat zawk zawk an thi duh an lo ti a. Fapa an neihin an lawm a, huaisen turin an duh ber a, fanu an neih chuan hmel tha tak nia pasal a neih huna man tam tak manah an duh.

Nau hming sak danah Lal fa a nih chuan tuma mitmei ven a tul lo va, mi naran tan chuan Lal hming sak dal lo turin nau hming an sa thin. Mizo hming danglamna chu mipa hmingah ‘a’ a tawp a, hmeichhiaah ‘i’. Heihi a tha hle.

Hmeichhe naupangin an len huna an tih tur an zir a. Inkhualtelem, themlem neih, tuichawi leh thingphurh leh khawsak rel an zir a. An lo nulat chuan kan sawi takte khi an thiam sa vek a ni. Mipa naupangte chu inah an awm mang lo va, khawlai len an ching hle. Sial ven, ram vah, thingnawi keuh tih ang chite chu an kum milin an thawk thin.

Nula leh tlangval, nu leh pate chu feh hunah an feh a, nasa takin hna an thawk. Hmeichhe lam hian hna neuh neuh an ngah zual emaw tih tur a ni. Buh den, thing phurh, tui chawi leh khawsak rel chu an hna a ni.

Tlangvalin zanah nula an rim a, nulain eng tlangval pawh a be chhe tur a ni lo. A lo be tha fal bik tur pawh a ni lo. Nute hna hi a thain a hlu hle: in chhung khawsak reltu, eirawngbawltu, fate enkawltu, chhungkaw silhfen tahtu, hluma siam bungbel ngaihtuahtu, vawk leh ar leh rante vulhtu, in chhung vawngtu leh lumtu an ni ber a. Pa chuan chhungkaw hna hram leh lian zawng zawng a thawk. Thlawhma lak, in sak, hnam, tuium, inchhung khawsakna hmanrua tin reng siamtu leh chhungkaw venghimtu an ni. Hmasang Mizo chhungkuate kha an awmpuite chungah an sual ngai lo.

Tunlai Mizo chhungkaw awm dan lamah lut ta ila. Hmanlai nen inan lohna awm nual mah se, a tlangpui chuan a la thuhmun thui hle.

Pa ber chu chhungkaw ei zawngtu ber a ni a, ei zawn dan erawh a thuhmun lo hle. Pa ber chu chhungkaw kaihruaitu ber a nih laiin chhungkaw thenkhatah chuan a tulna avanga nu berin a kaihhruai pawh a awm. Sakhaw thilah pawh pa ber chu a hnar kaitu a ni a, chhungkaw venghimtu pawh a ni. Nu ber chuan in chhung khawsak rel te, fanau enkawl leh in lama naupang lehkha zirtir te, bazar kal leh ran vulh lam thlengin a thawk thin. Nu thenkhat chu full time-a sawrkar/kohhrana hna an thawh avangin awmpui hmeichhia emawte an la thin.

Pa ber chuan a mawhphurhna a hre chiang tur a ni a. He a mawhphurhna hi tha taka a lak theih chauhin ‘Pa’ nih a tling a, ‘Pa’ nih a phu. Nu ber vin khur khur hi ‘a pa’ lem lo. Nu ber pawhin a hna a hlen tur a ni. A bik takin fanau enkawlnaah a thawh nasat a tul lehzual. Mahni inah awm mang lo, leng kual dun dun ‘nu’ chu ‘nu’ nih a tling lo.

Tunlaiah chuan chhungkaw member hi a lo tlem ta deuh. Mizote hi la tlem viau mah ila, chawm zawh loh tur fa neih teuh chu a tunlai lo. Naupang lamin lehkha zir lamah harh tharna an chang a. Lehkha an zir chhung chu hna thawk mang lovin an awm a ni ber mai. Tunlai Mizo naupangte hian TV en, Games khelh tih ang vel hi an uar ve ta hle a. Hei hian an zirna a nghawng nasa hle.

Tlangvalte chuan leileh te, mistiri hna te, inhlawh fakte thawk an awm. Mizorama inhlawh te, foreign-a hna thawk te, sum dawng te, Bible Schoola Pathian thu zirte an awm nual a. Eng mah thawk lova leng mai mai pawh an thahnem fu mai. Matrict thlenga zir deuh vek an ni tawh bawk. Nulate chu lehkha an zir zawhin in lamah an khawsa tam ber a, sawrkara hnathawk an tlem a, kohhranah pawh an tam chuang lo. Mi thenkhat chuan puan an tah a (puantahna hmunah), buh phun huna phun te, buh zai te, ni tina inhlawhfate pawh an awm bawk. In lamah a tul tul an thawk a, sam siam te, Beauty parlor hawng te, dawr nghak te, puan thui te, sum dawngte pawh an awm.

Nula tlangval inrim dur dur thin ang kha a awm ta meuh lova, mahni ngaihzawngte bak mipain an rim ta mang lo. An inneihin mipa in lamah hmeichhia an lawi tlangpui a. Inneih danah pawh Mizo-Kristian inneih dan(mix) chu hman a ni.

Tlangkawmna

Khai le, hmanlai Mizo chhungkaw nun kha hniamin rethei hle mah se, mahni tawkin an intodelh vek a. Tumah an ban lo va. An tibuai hek lo. Mi thawh chhuahsa ringa khawsak an tum lo va, mahni ngeiin an thawk chhuak thin. An zahawm hle. Tunlai Mizo chhungkaw nunah chuan intodelh a harsa a, hna avangin hna nei lova khawsa an awm nual ta. Khawvel hmasawnnain nun dan tisang hle mah se, intodelh erawh a har tual tual a ni. Chhungkua hi a tir ata Pathian din a ni a, a ropui hle. Chhungkaw member tinte hian mahni tih tur mawhphurhna theuh hlen chhuak ila intodelh dan kawng pawh a lo awm mai thin. Chhungkua hi Pathian din a nih avangin zah ila, intodelh zawnga member tinte tan lak hi tunlai Mizo chhungkaw tihmakmawh a ni e.

Lehkhabu rawnte;

1. Pi pu Chhuahtlang by B. Lalthangliana

2. Mizo khawsak phung by Rammawia

Comments

No comments found.
 

Contact

Search site

 

 

NGAIHDAN

THU KAM HNIH KHAT


ShoutMix chat widget

 

TLAWHTUTE


counter globe

 

MIZO LEH ENGLISH THUFIAHNA

Freelang Dictionary
MIZO => ENGLISH :
ENGLISH => MIZO :

Whole word

 

ZOTUI THIANG WEBSITE

https://zotuithiang.webnode.com

 

ZOTUI THIANG GROUP(MAIL)

Google Groups
Subscribe to Zotui Thiang Group
Email:

 

ENG WEBSITE ATANGIN NGE HETAH?

 

MizoMizo Kan Nih Kan Lawm E